(Cadn.com.vn) - Đã nhiều năm nay, hàng trăm người dân 2 xã Hương Vinh và Hương Toàn (H.  Hương Trà, TT- Huế) bị “tra tấn” bởi khói bụi của  hàng chục lò gạch thủ công đang hoạt động trên địa bàn xã.

Lò gạch thủ công nằm sát nhà dân...

Bụi vào, bệnh phát

Đến Hương Vinh vào buổi trưa, đập vào mắt chúng tôi là hàng chục ống khói lò gạch đang tuôn khói mù mịt. Theo phản ánh của người dân, các lò gạch thủ công này đã thay nhau “phun khói” cả ngày lẫn đêm trong nhiều năm nay, khiến môi trường bị ô nhiễm một cách nghiêm trọng, người dân sống trong cảnh phải đội cái “án oan” trên đầu vì khói bụi “phun ra” thì bệnh tật “chui” vào người. Anh  H., một người dân sống ở gần lò gạch bức xúc: “Người dân chúng tôi phải hứng chịu chất độc, khói bụi từ các lò gạch. Lúc đốt, các lò gạch này tỏa mùi rất khó chịu. Đặc biệt là buổi trưa, trời nắng nóng nhưng chúng tôi đều phải đóng kín tất cả các cửa. Khói, bụi của lò gạch khiến cho nhiều người mắc phải các bệnh về: tim mạch, ho khan, nhức đầu, viêm họng, các vấn đề về phổi. Khói, bụi lò gạch cũng làm cho cây cối ngày càng bị héo úa, hoa màu cũng giảm năng suất trầm trọng”. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hàng trăm hộ dân xã Hương Toàn cũng đang phải chịu đựng những vấn đề tương tự.

Ông Cao Thắng (thôn Thủy Phú, xã Hương Vinh) là chủ của một lò gạch đang hoạt động cho biết: “Đã nhiều lần chúng tôi nhận được bức xúc, phản ánh từ bà con vì khói, bụi khi đốt lò, và chúng tôi cũng ý thức được điều đó. Thế nhưng, nếu thôi làm gạch là đồng nghĩa với cả gia đình phải đói vì không có nghề nào khác nữa”. Như vậy, vì mưu sinh, người dân biết rõ là nguy hại đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng nhưng vẫn phải làm.

... và sử dụng các chất đốt gây khí độc hại (than đá và mùn cưa) để nung gạch.

Dời lò không được nên dời... ngày

* “Các lò gạch thủ công dùng than và củi đốt, thậm chí sử dụng bất cứ thứ gì có thể đốt được, để ủ nung gạch, quá trình đó sản sinh ra khí CO, CO2, đặc biệt các chất rất độc hại như SO2, NO2, NO3. Khí lò gạch thải ra môi trường nước, ra không khí giống như mưa a-xít, gây ô nhiễm nặng nề đến môi trường”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Bổn – Chủ tịch UBND xã Hương Vinh phân bua: “Chính quyền xã cấm việc phát triển thêm lò gạch thủ công trên địa bàn cũng đã có phương án di chuyển các cơ sở sản xuất gạch, ngói gây ô nhiễm nhưng vì chưa có kinh phí nên chưa thể thực hiện được”.

Được biết, tháng 10-2006, UBND H. Hương Trà có quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết cụm làng nghề gạch ngói – gốm Hương Vinh, với kinh phí 19 tỷ đồng triển khai thực hiện. UBND H. Hương Trà còn chỉ đạo các ban, ngành nghiên cứu, ứng dụng, cải tiến công nghệ lò đốt và chuyển đổi sản phẩm, tổ chức các đoàn tham quan, học tập mô hình sản xuất gạch công nghệ lò đứng ở các tỉnh phía Bắc để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Thế nhưng, các cấp chính quyền còn lúng túng trong việc bố trí nguồn kinh phí để xây dựng dự án hạ tầng của cụm công nghiệp, khiến việc di dời các cơ sở sản xuất gạch ngói của làng nghề vào khu sản xuất tập trung vẫn còn khó khăn; dẫn đến việc tiến độ xử lý ô nhiễm tại các làng sản xuất gạch ngói chậm.

 Trước đó, năm 2003, UBND H. Hương Trà đã phê duyệt Đề án xử lý triệt để các cơ sở sản xuất gạch ngói thủ công gây ô nhiễm; nhưng do chưa có cơ chế phù hợp và điều kiện về kinh tế nên Đề án này đã không được triển khai.

 Thiết nghĩ, đã đến lúc chính quyền địa phương sớm có kế hoạch bố trí ngân sách địa phương để triển khai xây dựng dự án hạ tầng cụm công nghiệp; hỗ trợ người dân tiếp cận các nguồn vốn vay khuyến công, môi trường với lãi suất ưu đãi  giúp các chủ lò gạch sớm di dời, chuyển đổi công nghệ sản xuất tiên tiến vừa tăng năng suất vừa giảm thiểu gây ô nhiễm tới môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Trung Hiếu – Phạm Tăng